Nie pamiętam, gdzie P. kupiła motek zielonej wstążki. W sklepie internetowym „Ozon” sprzedają za czterysta rubli, ale P. miała inną wstążkę, nie tak szeroką i dużo krótszą. I na pewno kosztowała mniej.

Kiedy się spotkaliśmy, został jej tylko niecały metr wstążki.

• Kupiłam u krawcowej koło domu – wyjaśniła P. wyjmując z torebki nożyczki. – Wstąpiłam do Parku Woroncowskiego i porozwieszałam w kilku miejscach.

Pierwszą wstążkę przywiązaliśmy na oparciu ławki. Ławka jest zwrócona tyłem do pomnika na cześć Olimpiady albo Uniwersjady. Pomnik wygląda tak, jakby o Uniwersjadzie chciano jak najszybciej zapomnieć. A przecież wtedy młodzież wysyłano po prostu na zajęcia sportowe.

Potem wstążki znalazły się na znaku drogowym, na sygnalizacji świetlnej i ławce koło komendy uzupełnień. Zdziwiliśmy się, że budynek komendy jest zbudowany według tego samego projektu, co i przedszkole naprzeciwko...

• Nawet nie trzeba ruszać się z dzielnicy, wszystko jest pod ręką – żartuję ponuro.

Przy wejściu do przedszkola wisi kolorowy plakat. Zaprasza dzieci na kółka zainteresowań. Tańce, rysunek, śpiew. Przy wejściu do komendy uzupełnień nie ma nic oprócz wypłowiałego banera: samoloty, szeregi żołnierzy. Flaga Rosji wyblakła i prawie przypomina flagę nie-Rosji.

Tak było w marcu lub w kwietniu. Teraz, kiedy to piszę, jest koniec lipca, i możliwe, że przy komendzie też już wisi jakiś plakat.

Potem usłyszeliśmy, jak biją dzwony. Okazało się, że w cerkwi koło akademii FSB. Cerkiew ma na Yandexie ocenę 4,7, bo jednej użytkowniczce nie spodobało się, że przy wejściu stoi bramka do wykrywania metalu – psuje aurę.

Park naprzeciwko akademii FSB jest duży.

• Pewnie biegają tu z rana– zauważam.

• Albo mają wuef – mówi P.

Resztę wstążki zużywamy na park. Na zielono zostaje ozdobiona balustrada schodów. Znak stop. Dwie ławki. Jakby ktoś miał ochotę, to między naszymi wstążkami mógłby przebiec sztafetę.

P. jest w Moskwie tylko na krótko. Wybiera się do Afryki. Potem dowie się, że dostała pracę w Indiach. P. ma oczy koloru zielonej wstążki i nie chce być zatrzymana. I ja też nie chcę być zatrzymany.

Dlatego tego dnia boimy się razem i razem rozwieszamy zielone wstążki.

Myślę o innych. O dwóch mieszkankach zajętej przez nazistów wyspy Jersey, które wsuwały pod wycieraczki nazistowskich samochodów bibułki do papierosów z groźbami pod adresem ich właścicieli. Gestapo nigdy ich nie znalazło.

O egipskich motocyklistkach, które co weekend jadą szosą z Kairu do Suezu, protestując przeciw mizoginii i szowinizmowi. Są nękane, niszczą im motory, ale one i tak spotykają się i znowu jadą.

Myślę o pieśniach amerykańskich niewolników, w których przekazywali sobie zaszyfrowane wiadomości.

O „milczącej pikiecie” Daszy Serenko. Jeździła komunikacją miejską z plakatami albo napisami na ubraniu lub torebce. Na przykład w dniu ślubu jechała metrem z takim tekstem: „Kochamy się i bierzemy dziś ślub, ale co by się zmieniło, gdybyśmy były tej samej płci?”.

Nie wiem nawet, jak do tego wszystkiego pasuje zielona wstążka. I czy w ogóle pasuje. Czasem myślę, że to bardzo głupie: po prostu wyjść, powiesić wstążkę i jechać dalej. Przecież to nie jest żaden protest, prawda?